آسیب های نهفتگی دندان عقل
بررسی آسیب های نهفتگی دندان عقل
دندان عقل آخرین دندان آسیاب بزرگ است که در انتهای دهان قرار دارد. اگر دندان عقل فضای کافی برای بیرون زدن نداشته باشد، به صورت عادی و درست بیرون نمیزند و بخشی از آن یا همه آن در زیر لثه نهفته می ماند. (توصیه میشود مقالات لمینت دندان و ایمپلنت دندان را نیز مشاهده کنید ) چون دندانهای عقل آخرین دندان های دائمی هستند که بیرون میزنند، بیشترین درصد نهفتگی دندان (در اثر کمبود فضا) را به خود اختصاص می دهند. بیشتر ما چهار دندان عقل (دو تا در بالا و دو تا در پایین) در می آوریم.
نهفتگی دندان عقل می تواند به دندان درد، صدمه دیدن دندانهای مجاور و مشکلات دندانپزشکی دیگر منجر شود اگر چه گاهی ممکن است هیچ مشکلی در ظاهر ایجاد نکند. همچنین چون دسترسی به این دندان در عقب دهان دشوار است معمولا موقع مسواک زدن خوب تمیز نمیشود و دچار پوسیدگی یا کرم خوردگی و یا عفونت لثه میشود.
دندان عقل نهفته اگر مشکل ساز شود یا به نظر برسد در آینده مشکل ایجاد میکند، معمولا باید کشیده شود. برای این کار جراح دهان باید دندان عقل نهفته را خارج کند.
علائم نهفتگی دندان عقل
همیشه دندان عقل علامت ایجاد نمی کند اما در صورتی که دچار عفونت شود یا به دندانهای همسایه صدمه برساند یا مشکلات دندانپزشکی دیگری به وجود بیاورد، ممکن است برخی از علائم زیر را تجربه کنید:
- قرمزی یا باد کردن لثه
- حساسیت لثه به لمس یا فشار
- سهولت خونریزی لثه
- درد فک
- ورم اطراف فک
- بوی بد دهان
- احساس طعم ناخوشایند در دهان
- سختی باز کردن دهان
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که علائمی در پشت آخرین دندان آسیاب بزرگ دارید، به دندانپزشک مراجعه کنید.
چه عواملی منجر به نهفتگی دندان عقل می شوند؟
دندان عقل (دندان مولر سوم) به این دلیل در زیر لثه و داخل استخوان فک می ماند که فضای کافی برای بیرون زدن یا رشد آن باقی نمانده است. معمولا این دندانها بین 17 تا 25 سالگی بیرون میزنند. بعضی از مردم بدون هیچ مشکلی دندان عقل شان همراستا با دندان های دیگر بیرون می زند اما در بسیاری از موارد دهان فضای کافی برای جای دادن دندان عقل همردیف با بقیه دندانها ندارد. این باعث می شود دندان عقل نتواند کامل و درست بیرون بزند و در جایگاه خود قرار بگیرد (نهفتگی دندان).
بخشی از تاج دندان عقل نفهته ممکن است از لثه بیرون بزند و دیده شود (نیمه نهفته) که در این صورت مشکل گیر کردن ذرات غذا و جرم و رسوب در این بخش از دهان جدی تر میشود.
نهفتگی دندان عقل جه به صورت کامل باشد یا ناقص، میتواند به یکی از طرق زیر قرار بگیرد:
- دندان با زاویه ای به سمت به دندان همسایه، رشد می کند.
- دندان با زاویه ای به سمت عقب دهان (به سمت دور شدن از دندان همسایه) رشد می کند.
- دندان با زاویه قائمه نسبت به دندان همسایه رشد می کند یعنی دندان عقل به صورت خوابیده در فک قرار می گیرد.
- دندان به صورت قائم رشد می کند و راستای آن همانند دندان های دیگر است اما در داخل استخوان فک گیر کرده و نمی تواند بیرون بزند.
عوارض ناشی از نهفتگی دندان عقل
نهفتگی دندان عقل می تواند مشکلات زیر را به دنبال داشته باشد:
صدمه دیدن دندان های دیگر – اگر دندان عقل در تلاش برای بیرون زدن، به دندان مولر دوم (دندان مجاور) فشار بیاورد ممکن است باعث تخریب آن یا افزایش احتمال عفونت در این ناحیه شود. همچنین این فشار میتواند منجر به به هم فشردگی دندانها و کج و کوله شدن آنها شود که نیاز به درمان ارتودنسی را به وجود می آورد.
کیست
دندان عقل در داخل کیسه ای در استخوان فک رشد میکند. این کیسه ممکن است با مایع پر شده و کیست ایجاد کند که به استخوان فک، دندانها و عصبهای فک صدمه وارد میکند. در موارد نادر تومور (معمولا غیر سرطانی) ایجاد میشود. برای درمان این عارضه باید بافت و استخوان این ناحیه برداشته شود.
پوسیدگی
اگر دندان عقل به صورت نیمه نهفته بیرون بزند، احتمال پوسیدگی دندان در آن بیشتر میشود. علت این است که تمیزکردن این بخش از دهان سخت تر میشود و به راحتی غذا و باکتری ها در این ناحیه جمع می شوند.
التهاب یا عفونت لثه – مشکل تمیز کردن دندان نهفته عقل باعث افزایش احتمال عفونت لثه میشود. ممکن است پری کرونیت (التهاب دردناک لثه در اطراف دندان عقل) اتفاق بیفتد.
جلوگیری از عوارض نهفتگی دندان عقل
نمیتوان جلوی نهفته شدن دندان عقل را گرفت اما با عکس پرتوی ایکس می توان از وضعیت آن در زیر لثه مطمئن شد و جلوی عوارض احتمالی را گرفت. با معاینات منظم و جرمگیری میتوان جلوی بسیاری از مشکلات دهان و دندان را گرفت. دندانپزشک وضعیت دندان عقل را در هر چکاپ، بررسی میکند تا مطمئن شود مشکلی وجود ندارد و یا در صورتی که پیش بینی شود مشکلی در حال به وجود آمدن است، درمان به موقع انجام می دهد.
تشخیص نهفتگی دندان عقل
ابتدا دهان معاینه می شود تا علائم بالینی مشخص شوند. همچنین علائم از شما سوال می شود. عکس پرتوی ایکس برای بررسی وضعیت دندان در زیر لثه و داخل استخوان فک گرفته می شود. در این عکس مشخص می شود آیا دندان های مجاور صدمه دیده اند یا ممکن است صدمه ببینند یا نه.
درمان نهفتگی دندان عقل
اگر دندان عقل نهفته دارید که باید درمان شود، معمولا جراحی دندان عقل صورت میگیرد. اگر جراحی پیچیده باشد یا احتمال بروز عوارض جراحی زیاد باشد باید به جراح دهان مراجعه کنید.
دندان عقل نهفته بدون درد و علامت
اگر دندانتان هیچ علامتی ایجاد نکرده و مشکلی برایتان به وجود نیاورده است، دندان عقل بدون علامت خوانده می شود. بعضی از دندانپزشکان توصیه میکنند دندان عقل بدون علامت کشیده شود تا از بروز مشکلات در آینده جلوگیری شود چرا که معتقدند دندان های عقل بدون علامت، لزوما بدون مشکل و بیماری نیستند.
اگر فضای کافی برای بیرون زدن آن وجود ندارد اغلب تمیز کردن آن سخت بوده و احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه زیاد است. عوارض جدی مربوط به دندان عقل در جوانان کمتر است. دندانپزشکانی که معتقد به کشیدن دندان عقل هستند بیان میدارند جراحی کشیدن دندان عقل هر چه بگذرد سخت تر می شود و در افرادی که سن آنها بالاتر رفته است این عمل خیلی سخت تر است.
اما بعضی از دندانپزشکان توصیه می کنند رویکرد محافظه کارانه تری اتخاذ شود به این معنی که اگر شواهدی وجود ندارد که نشان دهد دندان عقل نهفته مشکلی در آینده ایجاد می کند، نیازی نیست کشیده شود. هزینه و خطرات جراحی در این موارد با مزیت انجام آن برابری نمیکند. در روش محافظه کارانه، دندانپزشک تنها بر وضعیت دندان عقل و بافت های اطراف آن نظارت می کند و تنها در صورتی که به نظر برسد مشکلی ایجاد می شود، دندان کشیده می شود.